مقایسة آموزه‌های تربیتی گلستان سعدی و قابوس نامه

ضرورت مقایسة بین مضامین مشترک تربیتی گلستان سعدی و کتاب قابوس­نامه عنصرالمعالی بدان جهت بوده است که معمولاً در میان بسیاری از خوانندگان آثار سعدی، گمان بر آن بوده و هست که شیخ اجل، این مسایل و گفتارها را خود مطرح کرده و به قول وی: کهن خرقة خویش پیراستن                           به از جامة عاریت خواستن در این مقایسه، بخش­هایی از مشترکات آثار این دو سخنور بزرگ که از جهت معنایی و در بسیاری موارد لفظی به هم نزدیک بودند در برابر هم قرار گرفته­اند؛ امّا قبل از این کار برای نشان دادن دشواری کار، شمّه­ای در باب فاصله­ زمانی مربوط به این دو سخنور و ردّ پای هر نوع مضمون­گیری یا به قولی تاثیرپذیری بیان شده است. ویژگی­های تربیتی«قابوس نامه» و اهمیّت آن در آموزه­های تربیتی و مقایسه­ای میان این اثر و آرا و اندیشه­های تربیتی سعدی در کتاب «گلستان» صورت گرفت. اهمیّت موضوع بدان جهت است که آموزه­های تربیتی سعدی در «گلستان» مورد استناد منابع مختلف است و «قابوس نامه» در این زمینه  هم سرشار از موضوعات اخلاقی و تربیتی است و می­تواند در اکثر مباحث دانش مفید واقع شود. در این مقایسه به دیدگاه­های مشترک و وجوه اختلاف در روش­های «قابوس نامه» عنصرالمعالی و «گلستان» سعدی اشاره شده است و حاصل این مقایسه آن است که اثر عنصرالمعالی با آنکه به شیوة اندرز بیان شده است نسبت به سعدی که دستورات تربیتی را به صورت حکمت مطرح می­کند، تفاوت چندانی ندارد.